لزوماً نباید حتما در فصل زمستان باشیم تا آبوهوای سرد تبدیل به معضلی برای کوهنوردی یا طبیعت گردی مان شود. بسته به اینکه کجا زندگی کرده و مقصد کوهنوردیتان کجاست، ممکن است هر زمان از سال با هوای سرد روبرو شوید که میتواند باعث سخت شدن سفر- یا حتی بدتر- ایجاد صدمات و بیماریهای جدی در طول سفر شود.
برای داشتن یک ماجراجویی لذتبخشتر، ابتدا بهتر است خود را به تعدادی نکته راجع به کوهنوردی در آبوهوای سرد مجهز سازید. این نکات عبارتاند از:
- پوشاک و تجهیزات مناسب با هوای سرد
- مواد غذایی و مایعات
- بیماریها و صدمات ناشی از آبوهوای سرد
نکات مربوط به پوشاک و تجهیزات مخصوص کوهنوردی در آب و هوای سرد
برای اینکه در طول کوهنوردی یا طبیعت گردی در هوای سرد احساس راحتی داشته باشد، همراه داشتن پوشاک و تجهیزات مناسب امری حیاتی به شمار میرود.
لایههای پوشاک: لایهبندی پوشاک شامل یک مجموعه سه لایه است؛ اولین لایه، لایه اصلی است که عرق را از بندتان دور نگه میدارد، لایه دوم شما را در برابر سرما عایق کرده و لایه سوم نیز مانع نفوذ باد سرد و رطوبت به داخل لباستان میشود. هدف از این مجموعه لایهبندی این است که فرد قادر باشد در طول مدت کوهنوردی، برحسب نیاز لایهای را حذف یا اضافه کند تا بدینوسیله بدون احساس گرما یا عرق کردن، احساس راحتی بیشتری داشته باشد. ممکن است با خود فکر کنید که توقف در طول مسیر و عوض کردن لباس کاری طاقتفرسا است، اما این کار برای خشک ماندن امری حیاتی به شمار میرود. خیس شدن در آبوهوای سرد میتواند منجر به بیماری هایپوترمی (افت شدید دمای بدن) شود.
به پارچه کتانی نه بگویید: پارچه کتانی در صورت خیس شدن، مدتزمان زیادی نیاز دارد تا کاملاً خشک شود؛ که این ویژگی میتواند باعث شود احساس رطوبت، سرما و ناراحتی به شما دست دهد. لایههای ترکیبی یا پشمی میتوانند زودتر خشک شوند و همچنین رطوبت را از پوستتان دور نگه میدارند.
پوستتان را بپوشانید: هر قسمتی از پوستتان که در معرض دمای منفی صفر یا باد سرد باشد، در معرض سرمازدگی قرار دارد. همواره توجه ویژهای به پوست بینی، گونهها، گوشها، انگشتان دست و انگشتان پا داشته باشید.
- برای محافظت از دستانتان، زیر دستکشهای ضدآب، دستکشهای سبکوزن یا وزن متوسط پشمی بپوشید. همچنین آوردن یک جفت دستکش زاپاس نیز ایده خوبی است؛ در این صورت میتوانید این دستکشها را در کولهتان نگهداری کرده و در صورت خیس شدن دستکشهایتان، از آنها استفاده کنید.
- برای محافظت از پاهایتان، جورابهای پشمی یا ترکیبی بپوشید که بهخوبی اندازه پاهایتان هستند. جورابهای ضخیم میتوانند پاهایتان را بیشتر عایق کنند، اما دقت کنید آنقدر ضخیم نباشند که باعث تنگ شدن کفشتان و درنتیجه قطع شدن جریان هوا شوند. همچنین همراه آوردن یک جفت جوراب اضافی نیز کار عاقلانه است؛ تا در صورت خیس شدن جورابهایتان از آنها استفاده کنید. درصورتیکه قصد طبیعت گردی در برف را دارید، باید جوراب ضدآب بپوشید. بهعلاوه اگر میدانید آبوهوای مقصد موردنظرتان خیلی سرد است، باید کفشهایی با عایق داخلی تهیه کنید.
- برای محافظت از بینی و گونههایتان، یک دستمال گردن و یک ماسک صورت بپوشید.
- برای محافظت از گوشهایتان، میتوانید از یک کلاه زمستانی یا یک هدبند استفاده کنید. همچنین دستمال گردن یا ماسک صورت روی گوشها را نیز میپوشانند.
از پوشیدن لباسهای تنگ خودداری کنید: سرآستین دستکش، گتر، کفش و بند ساعت مچی بسیار تنگ میتواند باعث کاهش جریان هوا شده و شانس ابتلا به سرمازدگی را افزایش دهد. بنابراین اطمینان حاصل کنید ک پوشاک و وسایلتان بهخوبی اندازهتان هستند.
خود را گرم نگهدارید: محفظههای مخصوص گرم نگه داشتن انگشتان دستوپا، راه بسیار مناسبی برای گرم نگه داشتن انگشتانتان هستند؛ بهخصوص اگر انگشتانتان در معرض هوای سرد و سرمازدگی قرار دارند.
کلاه بپوشید: آیا میدانستید که گرما از طریق سر هم خارج میشود؟ پس همیشه دقت کنید که اگر در ناحیه سر احساس سرما کردید، سریعاً یک کلاه زمستانی بپوشید.
از گتر برای برفی نشدن کفش استفاده کنید: اگر قرار است در مناطق دارای برف سنگین کوهنوردی کنید، میتوانید از گتر برای دور نگه داشتن برف از کفشهایتان استفاده کنید. گتر ها همچنین مقداری گرما هم به پا میبخشند. اطمینان حاصل کنید که برای طبیعت گردی در برف، از گترهای ضدآب و قابلتنفس استفاده میکنید.
عینک ایمنی یا عینک آفتابی همراهتان ببرید: همیشه حواستان باشد که از چشمهایتان در برابر وزش باد و تابش نور خورشید محافظت کنید. بسیاری از عینکها این قابلیت را دارند که لنزشان را به داخل و بیرون جابجا کنید؛ بنابراین میتوانید با توجه به آبوهوا لنزها را تغییر دهید.
یک چراغ پیشانی یا هدلامپ همراهتان ببرید: اگر قرار است در فصل زمستان کوهنوردی کنید، پس مقدار زمان کمتری میتوانید از روشنایی روز بهره ببرید، بهخصوص اگر مقصدتان قسمت شمالی ایالاتمتحده باشد. شما مجبور نیستید هنگام تاریک شدن هوا به سفرتان پایان دهید؛ بلکه باید خود را برای طبیعت گردی در تاریکی آماده سازید. پیش از سفر حساب کنید که چه مدت از روز را میتوانید از روشنایی روز بهره برده و همچنین همیشه یک چراغقوه با باطریهای جدید همراه داشته باشید.
باطریها را گرم نگهدارید: آبوهوای سرد میتواند نیروی باطری را زودتر خالی کند. باطریهای لیتیومی گرما را نسب به باطریهای قلیایی خیلی بهتر حفظ میکنند، اما صرفنظر از اینکه باطریتان از چه نوعی است، همیشه حواستان باشد که باطری را گرم نگه دارید. نگهداری چراغقوه، جیپیاس، تلفن همراه و دیگر دستگاههای الکترونیکی در یک جیب نزدیک به بدنتان میتواند ایده خوبی باشد.
از کرم ضد آفتاب استفاده کنید: سرد بودن هوا لزوماً دلیل نمیشود که دیگر نگران آفتاب سوختی نباشید. حقیقت این است که در صورت وجود برف روی زمین، نور آفتاب به برفها تابیده و پس از بازتاب شدن به پوست صورتتان برخورد میکند؛ بنابراین همواره باید دقت کنید که به قسمت پایین بینی، چانه و اطراف گردنتان کرم ضد آفتاب بزنید.
همیشه «10 مورد ضروری» را همراه داشته باشید: 10 مورد ضروری مجموعه از تجهیزاتی هستند که به مسافران و ماجراجویان کمک میکند برای شرایط اضطراری آماده باشند. همیشه همراه داشتن این مجموعه از وسایل کار عاقلانه است؛ مخصوصا هنگام ماجراجویی در آبوهوای سرد که عواقب حوادث ناگوار در این شرایط میتوانند تبدیل به معضلی جدیتر شوند.
نکات مربوط به مواد غذایی و نوشیدنی مخصوص کوهنوردی در هوای سرد
سوختوساز بدنتان بهترین منبع گرمایی محسوب میشود؛ بنابراین باید به کمک آب و غذا همواره به آن سوخترسانی کنید.
به یاد داشته باشید که غذا میل کنید و آب بنوشید: هنگام طبیعت گردی در هوای سرد، ممکن است کمتر وسوسه شوید که برای خورد غذا و نوشیدن آب توقف کنید. میتوانید این کار را با در دسترس نگه داشتن آب و میان وعده ساده کنید تا در طول روز بتوانید بهطور منظم از آب و غذا استفاده کنید.
از یخ زدن غذایتان جلوگیری کنید: مسلماً هیچکس از گاز زدن یک قرص انرژی یخزده لذت نمیبرد. غذاهایی مانند شکلات، شیرینی، آجیل و پنیر نسبت به دیگر مواد خوراکی دیرتر در هوای سرد یخ میزنند. همچنین ممکن است لازم باشد امتحان کنید که کدامیک از مواد غذایی موردعلاقهتان بیشتر در هوای سرد دوام آورده و نرم میمانند. صرفنظر از اینکه کدام نوع مواد غذایی را انتخاب میکنید، نگهداری غذا نزدیک به بدنتان میتواند از یخ زدن آن جلوگیری کند.
از یخ زدن لوله آب قمقمهتان جلوگیری کنید: اگر از قمقمه یا مخزن برای نگهداری آب استفاده میکنید، باید حواستان باشد که از یخ زدن لولههایش جلوگیری کنید؛ در غیر صورت هیچگونه منبع آبی برایتان باقی نمیماند. بسیاری از سازندگان مخازن آب برای حل این مشکل از موارد مخصوصی برای عایق کردن لوله آب و شیر آب در محصولاتشان استفاده میکنند. همچنین بسیاری از کوهنوردان نیز سیستم عایق سازی مخصوص به خودشان را با استفاده از برخی فومهای ارزانقیمت موجود در فروشگاههای سختافزار تهیه کردهاند. بهعلاوه شما میتوانید از نکات زیر برای جلوگیری از یخ زدن لوله مخزنتان استفاده کنید:
- همواره از آب قمقمه یا مخزن بنوشید یا از انجام آب درون لوله جلوگیری کنید.
- پس از نوشیدن آب، دهانتان را روی دهنه قمقمه گذاشته و مقداری هوا وارد لوله کنید. با انجام این کار مقدار آب باقیمانده در لوله خالی میشود.
از فلاسک آب استفاده کنید: در دماهای خیلی سرد بهتر است مخازن و قمقمههایتان را کنار گذاشته و از فلاسک آب استفاده کنید؛ چراکه احتمال منجمد شدن آب در این دما بسیار بالاست. البته احتمال یخ زدن بطری آب نیز وجود دارد؛ منجمد شدن آب معمولاً از بالای بطری شروع میشود که به این معناست که درب بطری بیشتر در معرض یخ زدن است. برای جلوگیری از این اتفاق، تنها کافی است بطری آبتان را بهصورت سروته قرار دهید (حتماً دقت کنید که درب بطری را کاملاً بستهاید و آب بطری چکه نمیکند). همچنین قرار دادن بطری آب درون کولهپشتی خیلی بهتر از نگهداری آنها در جیبهای خارجی کیف است؛ چراکه کیف مانند عایق عمل کرده و از نفوذ سرما به بطریها جلوگیری میکند. البته گزینه دیگری نیز برای جلوگیری از یخ زدن آب نیز وجود دارد؛ میتوانید برای بطری آبتان یک روکش عایق تهیه کنید.
فلاسک هایتان را از آب گرم پر کنید: بطریهای عایقی را با چای یا شکلات داغ پر کنید تا هنگام توقفهای بین مسیر مقداری از آنها بنوشید. این نوشیدنی در بدنتان حرکت کرده و با حرارتش باعث گرم شدنتان میشود.
صدمات و آسیبهای ناشی از آبوهوای سرد
سلامت بدنیتان نخستین نکتهای است که باید به آن توجه داشت، درحالیکه صدماتی چون هایپوترمی و سرمازدگی سلامتیتان را در طول کوهنوردی در هوای سرد تهدید میکنند.
سرمازدگی
سرمازدگی عبارت است از منجمد شدن بافتهای بدن. این اتفاق در اندامهایی چون انگشتان دستوپا و گوشها شایع است. بهطورکلی سه نوع سرمازدگی وجود دارد: سرمازدگی خفیف (فراستنیپ)، سرما زدگی ظاهری (سوپرفیشال) و سرمازدگی کامل. تمامی این سه نوع میتوانند در هوای سرد یکسان به نظر برسند؛ بنابراین تشخیص وخامت آسیب تا زمانی که یخزدگی پوست از بین برود کار سختی است.
علائم سرمازدگی:
- پوست سرخرنگ، سرد و رنگپریده میشود
- ممکن است در ناحیه آسیبدیده احساس سوزش، بیحسی یا درد کنید
- در صورت یخزدگی اندک ناحیه، ممکن است پوست همچنان نرم باشد. اما در صورت یخزدگی کامل ناحیه موردنظر، پوست سفت میشود.
- پس از سرخ شدن پوست، درصورتیکه آسیب واردشده سرمازدگی ظاهری یا سرمازدگی کامل باشد، پوست تاول میزند.
درمان سرمازدگی
میتوان سرمازدگی خفیف را- که ملایمترین نوع سرمازدگی است- با پوشاندن سطح پوست در معرض سرما و منتظر ماندن برای گرم شدنش درمان کرد. همچنین قرار دادن انگشتان سردتان در زیر بغل یا روی شکم دوستانتان نیز روشهای کارآمدی هستند. هرگز ناحیه آسیبدیده پوست را نمالید و آن را در معرض آب داغ جاری قرار ندهید؛ چراکه ناحیه آسیبدیده بسیار حساس بوده و مستعد پذیرش آسیب است.
اگر انجام این روشهای درمانی در ناحیه آسیبدیده منجر به ایجاد تاول شد، پس بهاحتمالزیاد صدمه واردشده سرمازدگی ظاهری یا کامل است. در این صورت بهتر است برای درمان، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید. همانند سرمازدگی خفیف، از قرار دادن ناحیه یخزده در آب داغ خودداری کنید چراکه باعث ایجاد سوختگی میشود. همچنین از مالیدن ناحیه آسیبدیده نیز خودداری کنید؛ زیرا باعث ایجاد آسیب بیشتر در بافت میشود. پس از احساس سوزش پوست، دقت کنید که بههیچوجه پوست را دوباره در معرض انجماد قرار ندهید.
هایپوترمی
هایپوترمی درنتیجه افت شدید دمای بدن به زیر دمای معمولی ایجاد میشود. برخی افکار فکر میکنند که هایپوترمی تنها در فصل زمستان رخ میدهد؛ اما حقیقت این است که بارش باران سرد و یا دمای بسیار سرد یک رودخانه خروشان نیز میتواند سبب ایجاد این عارضه شود. بیماری هایپوترمی تهدیدی جدی برای ادامه زندگی بوده و باید سریعاً به آن رسیدگی شود.
علائم هایپوترمیا خفیف
- لرزش
- دستپاچگی کم (عدم موفقیت در باز و بسته کردن زیپها)
- کاهش سرعت فکر کردن، گیج شدن، تغییر حالت فرد
علائم هایپوترمی متوسط
- لرزش شدید
- تغییر فاحش در هماهنگی بدن (افتادن، سکندری خوردن)
- تغییر فاحش در وضعیت روحی (فراموشی، زودرنجی)
علائم هایپوترمی شدید
- توقف در لرزش به دلیل کمبود انرژی
- زوال بیشتر وضعیت روحی (سردرگمی، رفتار زننده)
- ضربان قلب غیرقابل تشخیص
درمان هایپوترمی
اولین قدم در درمان هایپوترمی، تغییر محیط اطراف شخص قربانی است؛ مثلاً اگر امکان بردن فرد به داخل چادر یا پناهگاهی را دارید، این کار را انجام دهید. اما اگر در دل طبیعت بودید و هیچگونه خانه و پناهگاهی اطرافتان نبود، هر کاری که در توانتان بود انجام دهید تا فرد را از هرچه که باعث ایجاد این آسیب شده است، دور کنید. مثلاً او را از وزش باد یا برف دور کنید. اگر لباسهای فرد قربانی خیس بود، لباسهایش را عوض کرده و لباسی خشک برایش بپوشانید. اطمینان حاصل کنید که پوشاک فرد عایقبندی مناسبی دارد. به فرد قربانی آب و غذا دهید تا انرژی لازم برای لرزیدن را به دست آورد؛ لرزیدن واکنش طبیعی بدن به سرما است که باعث تولید گرمای بیشتر میشود.
معمولاً افرادی که گرفتار هیپوترمیای خفیف میشوند، با درمان درست و مناسب بهزودی به حالت عادی بازگشته و به سفر خود ادامه میدهند. اما افراد دارای هیپوترمیای متوسط و شدید باید هرچه زودتر به مکانی دیگر منتقل شده و تحت درمان قرار گیرند.
چگونه از ایجاد سرمازدگی و هایپوترمی جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از سرمازدگی و هایپوترمی، باید دائماً حواستان را به خود و دوستانتان بدهید. اگرچه بسیاری از نکات مربوط به تجهیزات و آب و غذا در بالا ذکر شد، اما در ادامه نیز تعدادی نکته دیگر آورده شده:
خود را گرم نگهدارید: گرم ماندن بسیار آسانتر از گرم کردن دوباره بدن است! شما با پوشیدن لباس مناسب میتوانید به یک دمای مناسب دست یابید، که کار بسیار راحتتری نسبت به تلاش براش گرم کردن بدن پس از سرد شدن بیشازحد است.
شرایط را سخت نگیرید: اگر حس کردید که انگشتان دست یا پایتان در حال سرد شدن هستند، لحظهای توقف کرده و آنها را بررسی کنید و در صورت نیاز، گرمشان کنید. قرار دادن انگشتان دستتان در زیر بغلتان و انگشتان پایتان بر روی شکم گرم یکی از همراهانتان، راههای مناسبی برای گرم شدن هستند. بهعلاوه، استفاده از گرمکن انگشتان دستوپا نیز بسیار کاربردی است.
حواستان به دوستانتان باشد: مرتب از دوستانتان حالشان را بپرسید، و اگر متوجه لکههای کمرنگی بر روی پوست صورتشان شدید یا اینکه دیدید که نمیتوانند بهخوبی قدم بردارند، توقف کرده، پوستشان را گرمکنید یا اینکه یک لایه عایق و گرم دیگر به پوست صورتشان اضافه کنید.
ترجمه شده توسط تیم تولید محتوای دوبیسل
Thank you!!1